Nhân lúc sửa bài, góp ý cho mấy bạn trong team Viết lách của mình, tôi chợt nảy ra ý tưởng để viết bài viết này. Vì thật ra, năng lực của từng bạn trong team là khác nhau, nên cần có cách hướng dẫn cụ thể riêng biệt. Nên mình đã nghĩ ra việc chia năng lực viết thành các cấp bậc như sau, và dựa theo đó để giúp các bạn cải thiện từ từ. (Dĩ nhiên là theo quan điểm cá nhân của mình thôi nha)
*Bài viết đề cập đến dạng nội dung trên social media, website, blog, youtube… hoặc các bài luận nha, nói chung là dạng nội dung thương mại, không liên quan trường phái viết tiểu thuyết, làm thơ.
Nội dung chính:
1. Ải thứ nhất
Nghe như chơi game nhỉ, haha. Ở cấp bậc này, bạn cần đạt những tiêu chí sau:
- Không sai chính tả
- Không mắc các lỗi ngữ pháp cơ bản (lỗi lặp từ, lỗi dùng dấu câu…)
- Diễn đạt ý rõ ràng
Đây là cấp cơ bản nhất mà tất cả mọi người cần đạt được (học hết lớp 9). Đừng có nghĩ là: Tui không theo viết lách, tui không cần viết hay nha. Viết mà ai đọc cũng không hiểu là biết mình uổng phí mấy năm học Tiếng Việt với Ngữ Văn rồi đó.
2. Ải thứ hai
Lại là mớ tiêu chí:
- Diễn đạt mạch lạc, có đầu có đuôi, câu cú đọc nghe xuôi tai
- Luận điểm, luận cứ rõ ràng (nếu là văn nghị luận)
- Mạch truyện logic, có cao trào, có gỡ nút thắt (nếu là văn tự sự, kể chuyện)
- Có bố cục bài viết hợp lí (nói nôm na là biết làm dàn ý đó)
Tầm này thì là yêu cầu với các bạn tốt nghiệp cấp ba. Khi đạt được cấp độ này, bạn sẽ dễ dàng trình bày quan điểm hoặc kể câu chuyện của mình với người khác, bắt đầu chém gió nghe cũng xuôi tai. Cơ mà cái phần làm dàn ý, đa số mọi người thường bỏ qua đoạn này mà nhào vô viết luôn, cho nên bài viết thường theo cảm xúc, rất ư là lan man. Đọc xong không biết bạn truyền tải thông điệp gì luôn.
3. Ải thứ ba
Trình chém gió hoặc là văn chương lả lướt bắt đầu từ đây:
- Vận dụng tốt các biện pháp tu từ
- Vốn từ đa dạng
- Biết ứng dụng một số kĩ thuật viết hay
- Áp dụng tốt các khuôn mẫu: AIDA, nỗi đau – vấn đề - giải pháp…
- Có mục đích rõ ràng trước khi viết (dụ người ta comment, giới thiệu sản phẩm, thuyết phục người đọc tin vào một điều gì đó, dụ bà con click vào link, chọc chửi,…)
- Đạt một số tiêu chuẩn nhất định (tùy dạng nội dung): SEO, social, ladipage,…
Tới đây là bạn bắt đầu đi kiếm tiền bằng việc viết lách được rồi đấy.
4. Ải thứ tư
Cấp này là để phân biệt bạn với quá trời người làm nghề viết lách ngoài kia.
- Có văn phong riêng
- Cách dùng từ đắt giá và biến hóa
- Sử dụng nhuần nhuyễn tất cả các kĩ thuật viết ở cấp độ 3 (nói đúng hơn là cảm giác mình đang dùng mà mình không ý thức vì nó trở thành kĩ năng rồi)
- Biết ứng dụng các hiệu ứng tâm lý
- Biết cách truyền tải nội dung tới nhiều người đọc hơn (không đơn thuần chỉ cặm cụi viết nữa)
- Biết thổi hồn cảm xúc vào câu chữ (muốn vui thì vui, muốn buồn thì buồn, muốn xéo xắt cũng được luôn)
- Có vốn kiến thức sâu về chuyên môn đang làm, học
Cấp bậc này thường là các KOL trong ngành mà bạn đang follow đó. Họ viết rất tốt, cho dù chuyên môn của họ là kinh doanh hay sale đi chăng nữa. Cho nên, đừng nghĩ học viết lách thì sẽ tìm người về Content, Copywriting hay tác giả sách, tiểu thuyết để học. Hãy thử một lần quan sát mọi người và mọi thứ xung quanh bạn, rất nhiều điều thú vị đang chờ bạn khám và phá đó. :))
5. Ải thứ năm
Cấp bậc cuối cùng, thường ít người đạt được lắm. Ngân cũng là quan sát và đúc rút ra thôi, chứ mình không phải chuyên gia, sao biết người ta nghĩ gì được, đúng hem?
- Có triết lý sống riêng
- Nhiều trải nghiệm trong cuộc đời
- Vốn hiểu biết sâu rộng, đa lĩnh vực
- Có thành công nhất định trong sự nghiệp (mỗi lời nói, câu chữ của người này đều là một bài học cần suy xét và noi theo)
- Có mối quan hệ rộng với nhiều tầng lớp, nhiều ngành nghề => cái nhìn đa chiều, sâu sắc
Mình đã chia sẻ ở trên rồi đó. Nếu muốn đi lâu dài với nghề này, bạn cần có một lộ trình cụ thể và sự quyết tâm rèn luyện mỗi ngày. Đặc biệt là việc mở rộng tri thức, trải nghiệm, chiêm nghiệm của bản thân. Bạn đang ở cấp độ nào rồi. Cùng nhau cố gắng nhé!
- Nguồn Fb Dương Thị Thanh Ngân -